Ιούλ 29, 2016
Από τον Αναστάσιο Σπαντιδέα, Παθολόγο, κλινικό φαρμακολόγο
Κάθε φορά που τσουγκρίζουμε εμείς οι Έλληνες το ποτήρι μας, ευχόμαστε “στην υγειά σου”. Δεν αρκεί όμως η ευχή. Η έμπρακτη απόδειξη ότι φροντίζεις την υγεία σου είναι το ετήσιο check up.
Το να ελέγχουμε κατά διαστήματα την κατάσταση της υγείας μας πηγαίνοντας σε γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων και κάνοντας διαγνωστικές εξετάσεις, χωρίς βέβαια αυτό να καταλήγει σε υπερβολή, είναι ό,τι καλύτερο για τη διατήρηση της καλής υγείας μας. Χωρίς αμφιβολία, η πρώιμη διάγνωση ορισμένων παθήσεων οδηγεί στην εγκαιρότερη, σωστότερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή τους. Εξάλλου τα υπάρχοντα στοιχεία μιλούν από μόνα τους και μας αποκαλύπτουν πως η συνήθεια, για παράδειγμα, να ελέγχουμε την αρτηριακή μας πίεση έχει μειώσει τα τελευταία 50 χρόνια τη θνησιμότητα από έμφραγμα, ενώ ο τακτικός έλεγχος των γυναικών με τεστ Παπανικολάου έχει μειώσει τις περιπτώσεις του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σε ποσοστό κάτω από 40%. Τα αποτελέσματα είναι εξίσου σημαντικά και για τον καρκίνο του μαστού, την οστεοπόρωση, τον καρκίνο του προστάτη, χάρη στις αντίστοιχες διαγνωστικές εξετάσεις.
Ποιες εξετάσεις είναι απαραίτητες;
Ο αριθμός των διαγνωστικών εξετάσεων στις οποίες μπορεί κάποιος να υποβληθεί είναι πολύ μεγάλος. Προκύπτει, λοιπόν, εύλογα το ερώτημα: ποιες χρειάζεται να γίνουν και κάθε πότε πρέπει να επαναλαμβάνονται;
Για ένα υγιές άτομο, που δεν έχει κάποιο σύμπτωμα και δεν κουβαλάει βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, είναι πραγματικά χρήσιμο το κλασικό check up, που περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό διαγνωστικών εξετάσεων κάθε είδους; Η απάντηση είναι ότι όταν δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, το πλήρες check up είναι ιδιαίτερα δαπανηρό και δεν έχει κανένα ουσιαστικό όφελος για την υγεία.
Κι αυτό γιατί δεν έχουν όλες οι διαγνωστικές εξετάσεις την ικανότητα να ανακαλύπτουν παθήσεις σε πρώιμο στάδιο. Οι υγιείς θα πρέπει να επισκεφτούν τον οικογενειακό τους γιατρό, ο οποίος θα τους υποδείξει ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνουν στο πλαίσιο του προληπτικού ελέγχου. Η εντύπωση ότι ένα πλήρες check up θα μας απαλλάξει από ενδεχόμενο μελλοντικό πρόβλημα υγείας δεν ευσταθεί. Ανάμεσα στις τόσες εξετάσεις που υπάρχουν θα πρέπει να επιλέξουμε συγκεκριμένες για προληπτικό έλεγχο. Πώς; Μερικές εξετάσεις έχουν στόχο να ανακαλύψουν την παρουσία παραγόντων που προδιαθέτουν για την ανάπτυξη ορισμένων παθήσεων. Το να ανακαλυφθούν στο αίμα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων βοηθά, για παράδειγμα, στην πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων. Πολλές εξετάσεις, από την άλλη, στοχεύουν στην πρόωρη διάγνωση μιας πάθησης. Τέτοιες είναι η μαστογραφία, το τεστ Παπανικολάου ή τα τεστ για την ηπατίτιδα. Η συμβουλή είναι να υποβληθείτε σε εξετάσεις ανάλογα με τον τρόπο ζωής σας, τις συνήθειές σας, το οικογενειακό ιστορικό σας, πέρα από τους βασικούς παράγοντες φύλο και ηλικία. Το να κάνετε ένα check up σημαίνει και σεβασμό στην ημερομηνία των εξετάσεων που τα διαγνωστικά πρωτόκολλα συμβουλεύουν να ακολουθήσετε στις πιο επικίνδυνες ηλικίες, ακόμα και χωρίς να υπάρχουν συμπτώματα. Για παράδειγμα, κάθε γυναίκα, από τη στιγμή που αρχίζει τη σεξουαλική της ζωή, θα πρέπει να κάνει τεστ Παπανικολάου και να το επαναλαμβάνει κάθε δύο χρόνια. Η εξέταση του μαστού θα πρέπει να αρχίζει γύρω στην ηλικία των 25 ετών, εάν δεν υπάρχουν ειδικοί παράγοντες κινδύνου, όπως είναι η κληρονομική προδιάθεση. Η μαστογραφία μπορεί να ξεκινήσει μετά την ηλικία των 35 ετών και μπορεί να γίνεται κάθε δύο χρόνια. Μόλις μια γυναίκα συμπληρώσςει τα 40 έτη, συνιστάται ένα υπερηχογράφημα της πυέλου για να διαπιστωθεί η κατάσταση των ωοθηκών και της μήτρας.
Σε ποια ηλικία πρέπει να αρχίζει ο προληπτικός έλεγχος;
Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν του ότι όλα τα νοσήματα που παρουσιάζονται στη μέση ή στην προχωρημένη ηλικία είναι αποτέλεσμα παθολογικών μεταβολών και αλλοιώσεων που έχουν ξεκινήσει πολύ νωρίς και ότι στις ηλικίες αυτές απλώς εκδηλώνονται, τότε, θεωρητικά, ο προληπτικός έλεγχος όσο νωρίτερα αρχίσει, τόσο περισσότερο αποδοτικός αναμένεται να είναι.
Απαραίτητες εξετάσεις για τις γυναίκες
Παράλληλα με τις εξετάσεις αίματος και ούρων, όλες οι γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται, τουλάχιστον μετά την έναρξη της αναπαραγωγικής ηλικίας και μία φορά τον χρόνο, σε συγκεκριμένες πρόσθετες εξετάσεις. Αυτές είναι:
1. Γυναικολογική εξέταση
Περιλαμβάνει την εξέταση των γυναικολογικών οργάνων και αποσκοπεί στη διάγνωση φλεγμονών, λοιμώξεων, καλοήθων και κακοήθων όγκων του κόλπου της μήτρας και των ωοθηκών κ.ά., καθώς και την ψηλάφηση του μαστού, η οποία αποσκοπεί στην έγκαιρη ανακάλυψη πιθανών ύποπτων ογκιδίων.
2. Τεστ Παπανικολάου
Για τις γυναίκες είναι ίσως η πιο χρήσιμη εξέταση για την πρόληψη του καρκίνου της μήτρας.
3. Μαστογραφία
Γίνεται κυρίως για την πρώιμη ανακάλυψη ογκιδίων στον μαστό αλλά και άλλων παθολογικών καταστάσεων. Η μαστογραφία πρέπει να γίνεται από την ηλικία των 35 ετών και πάνω και πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε δύο χρόνια
4. Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας
Δείχνει την κατάσταση της οστικής μάζας και άρα την παρουσία και τον βαθμό της οστεοπόρωσης.
Η μέτρηση της οστικής πυκνότητας πρέπει να γίνεται με την έναρξη της εμμηνόπαυσης και να επαναλαμβάνεται κάθε δύο χρόνια.
Απαραίτητες εξετάσεις για τους άνδρες
1. Ανδρολογική και ουρολογική εξέταση
Η ανδρολογική εξέταση αποσκοπεί στην έγκαιρη διάγνωση διάφορων δυσμορφιών, φλεγμονών και παθήσεων του γεννητικού συστήματος και πρέπει να γίνεται στην ηλικία των 15-20 ετών.
Η ουρολογική εξέταση αποσκοπεί στον έλεγχο του προστάτη (καλοήθης ή κακοήθης υπερπλασία) και πρέπει να γίνεται από την ηλικία των 50 ετών.
2. PSA (ειδικό προστατικό αντιγόνο)
Γίνεται για την έγκαιρη ανακάλυψη του καρκίνου του προστάτη. Η εξέταση αυτή συνιστάται για όλους τους άνδρες ηλικίας άνω των 40 ετών. Σημειωτέον ότι ο καρκίνος του προστάτη είναι μία από τις πιο συχνές μορφές καρκίνου, που πλήττει κυρίως άνδρες προχωρημένης ηλικίας.
Βασικές εξετάσεις και για τους δύο
1. Ηλεκτροκαρδιογράφημα
2. Τεστ Κοπώσεως
3. Triplex αγγείων
4. Ακτινογραφία θώρακος
5. Υπερηχογράφημα άνω και κάτω κοιλίας
6. Occult τεστ κοπράνων (αναζήτηση αίματος στα κόπρανα)
7. Μέτρηση Οστικής πυκνότητας
Περιορισμένο τσεκ-απ
Όσον αφορά το είδος των εξετάσεων που πρέπει να περιλαμβάνει ο προληπτικός έλεγχος, δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία, αφού θεωρητικά ένα άτομο θα μπορούσε να υποβληθεί σε αμέτρητες εξετάσεις.
Η πρακτική όμως αυτή ελάχιστα θα εξυπηρετούσε, αφού η εφαρμογή ενός ευρέως check up αυξάνει τα έξοδα χωρίς ανάλογη αύξηση των ωφελημάτων του.
Έτσι, σήμερα εφαρμόζεται το περιορισμένο check up, η χρησιμότητα του οποίου εξακολουθεί να είναι ανεκτίμητη. Στο περιορισμένο check up αίματος και ούρων περιλαμβάνονται:
Γενική αίματος
ΤΚΕ (Καθίζηση)
Γενική ούρων
Ουρία
Σάκχαρον
Ουρικό οξύ
Χοληστερίνη
Τριγλυκερίδια
Ολικά λιπίδια
HDL (καλή χοληστερίνη)
LDL (κακή χοληστερίνη)
Τρανσαμινάσες
γGT
Αλκαλική φωσφατάση
Σίδηρος ορού και φερριτίνη για γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία
Πηγή: www.youweekly.gr
Επιστροφή στα άρθρα Υγείας…
